ماده عبارتست از هر چیزی که فضا را اشغال کند و جرم داشته باشد .
ماده همواره تمایل دارد که وضع خود را حفظ نماید
یعنی اگر ساکن است ساکن بماند و
اگر در حال حرکت یکنواختی است به حرکت خود ادامه دهد
به این خاصیت ماده اینرسی [ ماند =inertia ] میگویند
اینرسی هر جسم بستگی تام به ماده پرکننده آن جسم دارد .
ماده به دو دسته خالص و مخلوط تقسیم می شود.
فرمی از ماده را که ترکیب ثابت و خواص مشخص داشته باشد جسم خالص می گویند
مانند:اکسیژن، مس، آب، نمک طعام
ترکیب شیمیایی عبارت است از :
یک مادهشیمیایی خالص که از دو یا چند عنصر شیمیایی مختلف تشکیل میشود.
این عناصر به وسیلهٔ پیوند شیمیایی به یکدیگر متصل میشوند و
میتوانند به وسیله واکنش شیمیایی به مواد ساده تبدیل گردند.
هر ترکیب شیمیایی مختلف، یک ساختمان شیمیایی تعریف شده منحصر به فرد دارد؛
به عبارت دیگر، هر ترکیب نسبت اتمی یکسانی دارد که
اتمهای آن با چینش مکانی مشخصی به وسیله پیوند شیمیایی آرایش مییابند.
ترکیبات شیمیایی ممکن است به صورت ترکیب مولکولی باشند که در
این صورت مولکولها با پیوند کوالانسی در کنار هم قرار میگیرند؛
همچنین ممکن است به صورت نمک باشند و به وسیله پیوند یونی به هم پیوند یابند؛
اگر ترکیب مورد نظر تنها شامل فلزات باشد،
پیوند بین ذرههای آن پیوند فازی و اگرکمپلکس شیمیایی باشد،
پیوند بین ذرات آن پیوند داتیو خواهد بود.
عناصر شیمیایی خالص، در گروه ترکیبات شیمیایی قرار نمیگیرند،
حتی اگر از دو یا چند اتم از یک نوع عنصر (مانند H۲ و S۸) تشکیل شده باشند که
پیوندهای دو اتمی یا چند اتمی نامیده میشوند.
عنصر ماده خالصی است که نمیتوان آن را به دو ماده یا مواد بیشتر طوری تفکیک کرد
که خاصیت مواد بدست آمده از ماده اصلی متفاوت باشد.
بنابراین عنصر مادهای است که به مواد خالص سادهتر از خود تجزیه نمیشود.
مخلوط به معنی آمیخته شدن دو ماده یا همان شوریده می باشد.
مخلوط کردن دو یا چند ماده مختلف که با یکدیگر ترکیب می شوند را مخلوط می گویند،
مخلوط، محصول ترکیبات فیزیکی و یا ترکیب مواد شیمیایی است
به گونه ای که بعد از مرحله ترکیب عناصر،
ترکیبات شیمیایی یا فیزیکی به تغییرات شیمیایی دیگر تبدبل نمیشوند و
خواص اولیه خود را حفظ می کنند.
مخلوط را می توان به دو گونه همگن یا ناهمگن نام گذاری کرد.
در مخلوط همگن، تمامی مواد به صورت یکسان با یکدیگر ترکیب می شوند
و مخلوطی یکدست و غیر قابل تشخیص (به صورت چشمی) به دست می آید.
اما در مخلوط ناهمگن نوع مواد و ترکیباتی که در آن استفاده شده است
را به راحتی می توان مشخص کرد و در آن، مواد به صورت کامل با یکدیگر مخلوط نشده اند.
عناصر و موادی که باعث ایجاد مخلوط همگن می شوند عبارتند از:
مخلوط اکسیژن و نیتروژن، شکر، نمک، و بسیاری از مواد حل شونده در آب،
مخلوطی همگن هستند به گونه ای که مواد به صورت یکدست در آن حل می شوند.
فرق اساسی مخلوط و ترکیب:
مخلوط را به هر نسبتی می توان تهیه کرد
مثلاً اگر گوگرد و براده آهن را روی هم بریزیم مخلوطی به دست می آید که
نه رنگ آهن را دارد و نه رنگ گوگرد را. اگر براده آهن را بیشتر بریزیم
مخلوط خاکستری می شود و اگر گوگرد زیادتری را استفاده کنیم
مخلوط به رنگ زرد در می آید.
ولی در ترکیب آب همواره باید دو مولکول هیدروژن و یک مولکول اکسیژن شرکت نماید.
خواص اجسام در مخلوط ثابت می ماند در حالی که در ترکیب از بین می رود.
مثلاً در مثال فوق اگر آهن ربایی به مخلوط نزدیک شود
براده های آهن را از مخلوط به خود جذب می کند
در حالی که اگر 4 گرم از گوگرد را با 7 گرم آهن حرارت بدهیم
جسم ترکیبی به دست می آید
که نه خاصیت آهن را دارد و نه خاصیت گوگرد را.
به طوری که اگر آهن ربا را به آن نزدیک کنیم اتفاقی نمی افتد.
اجسام مخلوط را به آسانی به روش های مختلف فیزیکی می توان از مخلوط جدا کرد
ولی مواد سازنده ترکیب را به آسانی نمی توان از آن جدا نمود
و روش های شیمیایی خاصی برای این کار لازم است.