گاز ازون

ازون (Ozone)

واژه ای یونانی است به معنی «بو» و به ویژه «بو تند» اطلاق می شود.

اوزن مولکولی با اتم سه اتم اکسیژن است

مولکول اکسیژن دارای دو اتم اکسیژن است

اما تفاوت در یک اتم اکسیژن در این دو مولکول

تفاوتهای اساسی را در این دو مولکول بوجود آورده است.

ازون (به انگلیسی: Ozone)؛ یکی ازآلوتروپ های اکسیژن  است

به فرمول O_۳ که گازی با اکسیدکنندگی بسیار بالاست.

ازن معمولاً ناپایدار بوده و در بسیاری از واکنش‌ها مانند کلرعمل می‌کند

 وبا مکانیزم ترکیب شدن با پروتئین و بی‌اثر کردن آنزیمکاهنده

که برای تنفس یاخته مهم است، به عنوان میکروب کش عمل می‌کند.

خاصیت اکسیدکنندگی این گاز باعث می‌شود

تا کاربردهای صنعتی زیادی داشته باشد

و در غلظت‌های بالاتر از ۱۰۰ جزء در میلیارد اثر تخریبی شدیدی

بر مخاط و اندام‌های تنفسی جانوران و بافت‌های گیاهان بگذارد.

در نتیجه گاز ازن درفضای نردیک به زمین

 ازمهمترین آلاینده‌های هوا محسوب می‌شود

اما ازن موجود درلایه ازن برای جانوران و گیاهان سودمند است

چراکه از ورود نور ماوراءبنفش و پرتو های پر انرژی به زمین جلوگیری می‌کند.

تفاوت آن با اکسیژن معمولی(O2) در سه اتمی بودن آن(O3) است.

با این حال مولکول O3مدت زیادی در حالت سه اتمی خود دوام نمی‌اورد

و معمولاً بعد از ۲۰ دقیقه به O2+O1می‌شکند(در فشار اتمسفری)
O1 اکسیژن یک تایی نامیده می‌شود و از واکنش پذیری بسیار زیادی برخوردار است

و با تمام موادی که بودن آنها در بدن مشکل ساز است واکنش می‌دهد.

این مواد شامل ویروس‌ها، باکتری‌ها و عوامل بیماری‌زای دیگر،

ترکیب‌های ستیزی و متابولیت‌های انها مثل داروها و بازمانده‌های متابولیتی حاصل ازآنها هستند.

اکسیژن درمانی(اکسیژن تراپی) یا درمان‌های اکسایشی عبارتند از

اتوهماتراپی،تزریق(دمیدن) گاز اوزون به داخل وش،

تزریق(دمیدن) این گاز به داخل کولون،تزریق عضلاتی، تزریق وریدی،

استفاده از روغن زیتون ازون دار شده، بخار ازون دار شده، آب اوزونه و هیدروژن پراکسید

چرخه ازون

در استراتوسفر ( Stratospher )

مولکول های تازه اوزن پیوسته با واکنش های شیمیایی

و دریافت انرژی لازم از پرتوهای خورشید ،

به مولکول و اتم اکسیژن تجزیه می شوند.

این اتم های اکسیژن که بسیار فعالند،

طی مدت زمان کوتاهی کمتر از کسر ثانیه

، از هم جدا و به مولکولهای اکسیژن متصل می شوند

و تشکیل مولکولهای سه اتمی اکسیژن ، یعنی ازون ، می‌دهند.

غیر از این چرخه طبیعی ، طی واکنش هایی با ازت و هیدروژن

و کلر تولید شده در سطح و رها شده به اتمسفر ، از بین می‌رود.

اهمیت ازون در زندگی بشر

اگر فضانوردی ، در ارتفاع زیاد ، به این سیاره خانه ما نگاه کند،

نوار نازک آبی رنگی که دور زمین را فراگرفته ، نظرش را جلب خواهد کرد.

این پوشش شفاف ، حیات را در جو زمین تأمین می‌نماید.

حیات ، بصورتی که ما می‌شناسیم، تنها با پوشش حفاظتی ازون میسر می‌شود.

بدون وجود اوزن ادامه ی زندگی امکان ناپذیر است.

پرتو های خورشیدی، یکنواخت نیست.

این پرتوها ، شامل پرتوی به نام پرتو فرابنفشاست.

چنانچه تمامی این پرتوها به سطح زمین می رسید،

وجود زندگی در روی زمین امکان ناپذیر است.

زیرا این پرتوها حامل مقدار زیادی انرژی مرگ‌زا برای موجودات زنده است.

خوشبختانه تنها بخش ناچیزی از پرتو فرابنفش خورشید به سطح زمین می‌رسد.

قسمت بیشتر این پرتو ، انرژی خود را در ارتفاع

20 تا 30 کیلومتری سطح زمین و در جو آن از دست می‌دهد.

در این عمق از جو فراگیرنده زمین، مقادیر متنابهی ازون موجود است

و این ازون، پرتو فرابنفش را جذب می کند.

رایحه تازگی پس از آذرخش

پس ازآذرخش ، تنفس شما با آسودگی بیشتری صورت می‌گیرد.

هوا پاکیزه و پر از تازگی است. علت این است که رعد و برق ،

سبب تولید گاز اوزن در جو می شود و همین گاز است که هوا را تازه‌تر می‌نماید.

نقش ازون در ضد عفونی آب

آبی که می‌آشامیم، کلریزه است.

این آب زیان‌آور است و مزه آن نیز ناخوشایندتر از مزه آب چشمه است.

آب ضد عفونی شده با ازون ،

عاری از هر گونه باکتری زیان‌آور است و مزه آن نیز خوشایندتر است.