حالت فیزیکی و سرعت واکنش

سرعت واکنش ، 

عبارت از 

تغییر غلظت هر یک از مواد اولیه یا مواد حاصل نسبت به زمان انجام واکنش است.

برای انجام یک واکنش، 

واکنش دهنده ها باید در مجاورت یکدیگر قرار بگیرند و با هم مخلوط شوند.

بنابراین اگر واکنش دهنده ها در یک فاز باشند، 

مثلا همگی گاز یا محلول در آب باشند،

 واکنش با سرعت بیشتری رخ خواهد داد. 

زیرا در این حالت واکنش دهنده ها بهتر با هم مخلوط  شده 

و در نتیجه احتمال برخورد بین آنها زیاد میشود

 و سرعت واکنش هم افزایش می یابد.

 اما اگر واکنش دهنده ها در دو فاز مختلف باشند 

مثلا مجاورت یک گاز با یک ماده جامد یا دو مایع مخلوط نشدنی،

 در این حالت مجاورت واکنش دهنده ها 

تنها به مرز میان دو فاز بستگی دارد.

وقتی چند ماده واکنش دهنده به صورت جامد باشند،

 برای افزایش سرعت واکنش میتوان آنها را خرد یا پودر کرد. 

زیرا در این حالت سطح تماس بین مواد واکنش دهنده بیشتر شده 

و سرعت نیز بیشتر میشود.

راه دیگر برای افزایش سرعت

 واکنش بین دو ماده جامد استفاده از یک حلال مناسب است.

مانند واکنش زیر ضمن ساییدن دو جامد، 

مقداری از رطوبت موجود در هوا جذب بلورها شده 

و در مقیاس میکروسکوپی در سطح بلورهای KI و

 Pb(NO3)2  فاز محلول (aq) ایجاد میشود 

و واکنش بین آن ها انجام میگیرد.

بنابراین برای انجام یک واکنش ،

ابتدا واکنش‌دهنده‌ها باید با هم مخلوط شوند

 تا در مجاورت همدیگر قرار گیرند. 

اگر واکنش‌دهنده‌ها هم‌فاز باشند، 

یعنی همگی گاز  یا بصورت حل شده در حلالی باشند،

 واکنش با سرعت بیشتری رخ میدهد.

دربعضی از واکنشها، 

افزایش غلظت واکنش دهنده ها روی سرعت واکنش اثر فزاینده دارد

برای مثال الیاف آهن در هوای معمولی روی شعله،

 داغ و سرخ میشوند ولی نمیسوزند. 

 اما الیاف آهن که قبلا داغ و سرخ شده اند

در اکسیژن خالص به شدت می سوزند.

تفاوت چشم گیر مشاهده شده در

 سرعت این واکنش را میتوان با 

افزایش غلظت اکسیژن در واکنش توجیه کرد.

بنابراین غلظت بیشتر واکنش‌دهنده‌ها 

باعث ایجاد برخورد بیشتر بین آنها میشود 

و هر چه تعداد برخوردها بیشتر باشد،

 تعداد برخوردهای موثر هم بالا میرود 

بنابراین سرعت واکنش هم بیشتر میشود. 

همچنین  افزایش دما باعث افزایش برخورد موثر بین واکنش دهنده ها

و در نتیجه افزایش سرعت در کلیه واکنشهای گرماگیر و گرماده میشود.

مثلا واکنش فلز منیزیم صیقل داده شده با آب سرد بسیار کند 

و با آب جوش نسبتا سریعتر است.

در نتیجه  از مهمترین عوامل مؤثر بر سرعت واکنشهای شیمیایی است. 

در برخی از واکنشها با افزایش چند درجه سانتی‌گراد ،

 سرعت واکنش ممکن است چند برابر بیشتر شود.

 البته استثناهایی هم وجود دارد.

بنابراین عوامل موثر بر سرعت واکنش های شیمیایی عبارتند از :

 ماهیت واکنش دهنده ها

 حالت فیزیکی

غلظت

 دما

کاتالیزگر

کاتالیزورها  سرعت یک واکنش شیمیایی را که از

 لحاظ ترمودینامیکی قابل انجام است، تغییر می‌دهند. 

بنابراین نمیتوانند واکنشهایی را که از نظر

 

ترمودینامیک امکان‌پذیر نیستند، به انجام برسانند.

 کاتالیزورها با پیش بردن یک واکنش از

 مسیر دیگرانرژی فعالسازی  را کم کرده 

و باعث افزایش سرعت واکنشها میشوند. 

نحوه انحلال سدیم کلرید در آب

فرمول نویسی ترکیبات یونی

پیوند یونی