الکتروسکوپ از کلاهکی فلزی تشکیل شده است که
به وسیله میله ای رسانا که معمولا از فلز برنج است
به ورقه ای نازک از طلا متصل می شود.
بدنه آن نیز از جنس فلز می باشد که به زمین اتصال دارد.
برای تشخیص نوع بار اجسام، میتوان
جسم را به کلاهک یک الکتروسکوپ باردار نزدیک کنیم.
اگر ورقه طلا از میله دورتر شود بدین معنا است که
نوع بار جسم با بار الکتروسکوپ یکسان است.
اگر ورقه طلا به میله نزدیک شود یا بچسبد،
بدین معنا است که نوع بار جسم مخالف بار برق نما است.
بر اثر برخورد ابرهای دارای بارهای غیر همنام،
واکنشهای الکتریکی شدیدی به صورت
نور و صدای شدید بنام صاعقه یا رعد و برق تولید میگردد
تعداد رعد و برق در هر لحظه در سراسر دنیا بین 1500 تا 2000 بار میباشد.
این پدیده یک تخلیه ی الکتریکی شدید و بسیار سریع در هواست\
و همین تخلیه الکتریکی است که نور و صدا تولید میکند؛
در هنگام رعد و برق، برق در جریانات هوایی ِبالا و پایین ِ قوی
داخل ابرهایی موسوم به کومولونیمبوس تاریک شکل میگیرد ؛
در این شرایط قطرات آب، تگرگ و کریستال های یخ با یکدیگر برخورد میکنند،
دانشمندان عقیده دارند که
این برخوردها بارهای الکتریکی را در ابر به وجود میآورد ؛
بارهای الکتریکی منفی و مثبت در ابر از یکدیگر جدا میشوند،
بارهای منفی به بخش پایین تر ابر سقوط میکنند
و بارهای مثبت در بخش های میانی و بالاتر میمانند،
موقعیکه اختلاف بارها به قدر کافی بزرگ میشود،
یک جریان الکتریسیته از ابر به پایین و به زمین جریان پیدا میکند
یا از یک بخش ابر به بخش دیگر یا از یک ابر به ابر دیگر جریان مییابد،
که این بار معمولا مثبت و روی سطح زمین بار منفی القا میکند.
به این ترتیب مجموعة ابر، هوا و زمین
به یک خازن بسیار بزرگ تبدیل میشود
که لحظه به لحظه بار آن بیشتر میشود
و بنابراین اختلاف پتانسیل دو قطب آن افزایش پیدا میکند،
بالاخره مقدار این بار الکتریکی آنقدر زیاد میشود
که اختلاف پتانسیل بین ابر و زمین به 10 تا 100 میلیون ولت میرسد
و میدان الکتریکی حاصل از چنین اختلاف پتانسیلی میتواند
هوا را با اینکه در حالت عادی نا رسانا ست
در یک سیر خاص یونیزه و آنرا به رسانا تبدیل میکند
و به محض اینکه چنین سیری از
مولکولهای یونیزه رسانا از ابر تا زمین ایجاد شود
بارهای الکتریکی به طرف هم حرکت میکنند
و در عرض 0.0001 ثانیه جریان وحشتناکی
در حدود 30 هزار آمپر از هوای یونیزه میگذرد.
بدین ترتیب ابر تبدیل به یک منبع انرژی بسیار عظیم میشود
که بر فراز آسمان در حرکت میباشد.
این ذخیره انرژی آنقدر ادامه پیدا میکند تا ابر از انرژی الکتریکی اشباع شده
و در اولین فرصت ممکن، انرژی خود را تخلیه میکند.
معمولاً بهترین محل برای این تخلیه زمین است
زیرا زمین آنقدر بزرگ میباشد که هرگز از الکتریسیته اشباع نمیشود؛
بنابراین ابر ابتدا هوای اطراف خود را
با «یونیزه» کردن مستعد عبور جریان برق کرده،
سپس انرژی خود را از میان هوای یونیزه شده عبور داده
و در زمین تخلیه میکند.