فتو علوم

علمی و آموزشی

فتو علوم

علمی و آموزشی

مروری بر انرژی های باد ی


Image result for wind energy  animation gif
انرژی باد، انرژی حاصل از هوای متحرک میباشد. 
هنگامیکه تابش خورشید 
بطور نامساوی به سطوح ناهموار زمین میرسد 
سبب ایجاد تغییرات دما و فشار میگردد 
و در اثر این تغییرات باد بوجود میآید. 
همچنین اتمسفر کره زمین بدلیل حرکت وضعی زمین،
 گرما را از مناطق گرمسیری به مناطق قطبی انتقال میدهد
 که این امر نیز باعث بوجود آمدن باد میگردد.
جریان اقیانوسی نیز بصورت مشابه عمل نموده
و عامل ۳۰% انتقال حرارت کل در جهان میباشد.
 در مقیاس جهانی این جریانات اتمسفری بصورت یک 
عامل قوی جهت انتقال حرارت و گرما عمل می نمایند.
 دوران کره زمین نیز می تواند در برقراری الگوهای نیمه دائم
 جریانات سیاره ای در اتمسفر، انرژی مضاعف ایجاد نماید
اما باید دانست که استفاده از انرژی باد 
برای اولین بارتوسط ایرانیان با ساخت آسیابهای بادی
 در ۲۰۰ سال پیش از میلاد مسیح صورت گرفت.
 ایده استفاده از این آسیابهای بادی
در قرون ۱۲ و ۱۳ به اروپا و سپس قاره آمریکا انتقال یافت 
و سالها در آنجا مورد استفاده قرار ‌گرفت. 
نمونه‌هایی از این آسیابها هنوز در
مناطق خواف (استان خراسان رضوی) 
و نهبندان (استان خراسان جنوبی) وجود دارند 
که در حال حاضر مورد استفاده میگیرند.ا
ایجاد نیروگاههای بادی و تبدیل انرژی الکتریکی با استفاده 
از توربینهایی با ظرفیتهای بالا، پس از جنگ جهانی دوم،
با وجود نیاز شدیدی که صنایع 
رو به توسعه کشورهای مترقی به منابع انرژی داشتند،
 تولید نیروگاههای بادی و حتی تحقیق درباره آنها، بعلت 
در دسترس بودن سوخت فسیلی ارزان قیمت متوقف گردید. 
اما با بروز بحران انرژی به سبب کاهش ذخائر هیدروکربورهای جهان 
و نتیجتاً افزایش فراورده‌های نفتی وهمچنین افزایش روزافزون
 تقاضای انرژی و بیم و وحشت از توسعه آلودگی، موجب شد
 تا توجه دانشمندان به منابع دیگر از جمله انرژی باد که میتواند 
به طور مناسبی در مناطق بادخیز مورد استفاده قرار گیرد، 
امروزه  سازندگان توربین باد در کشور آلمان در زمره پیشگامان
در طراحی توربینهای بادی Offshore محسوب می‌شوند.
 این کشور در تولید توربینهای بادی
 با ظرفیت بالاتر از ۳ مگاوات رتبه اول را داراست. 

انواع توربین های بادی و مکانیسم کار آنها

توربینهای بادی با محور چرخش عمودی

این توربینها از دو بخش اصلی تشکیل شده اند: 

یک میله اصلی که رو به باد قرار میگیرد 

و میله های عمودی دیگر که عمود بر جهت باد کار گذاشته میشوند. 

این توربینها شامل قطعاتی با اشکال گوناگون بوه که باد را در خود جمع کرده

 و باعث چرخش محور اصلی می گردد. 

ساخت این توربینها بسیار ساده بوده 

و همچنین بازده پایین نیز دارند. 

عمده ترین توربین های بادی محور عمودی عبارتند:

 ساوینیوس داریوس، صفحه ای و کاسه ای.

 در این نوع توربینها در یک طرف توربین،

 باد بیشتر از طرف دیگر جذب میشود و باعث میگردد که 

سیستم لنگر پیدا کرده و بچرخد.

 یکی از مزایای این سیستم 

وابسته نبودن آن به جهت وزش بادمیباشد.

توربینهای بادی با محور چرخش افقی

این توربینها نسبت به مدل محور عمودی رایج تر بوده همچنین 

از لحاظ تکنولوژیک پیچیده تر و گرانتر نیز می باشند. 

ساخت آنها مشکلتر از نوع محور عمودی بوده

 ولی راندمان بسیار بالایی دارند. 

در سرعتهای پایین نیز توانایی تولید انرژی الکتریکی را داشته 

و توانایی تنظیم جهت در مسیر وزش باد را نیز دارند.

 این توربینها سه یا در مواردی دو پره میباشند

 که روی یک برج بلند نصب میشوند. 

این پره ها همواره در جهت وزش باد قرار میگیرند.

 مکانیسم کار توربین های بادی و اجزا آن

مراحل کار یک توربین کاملاً عکس مراحل کار پنکه میباشد.

 در پنکه انرژی الکتریسیته به انرژی مکانیکی تبدیل شده 

و باعث چرخیدن پره می شود. در توربینهای بادی

 چرخش پره ها انرژی جنبشی باد را به انرژی مکانیکی تبدیل کرده، 

سپس الکتریسیته تولید می گردد.

 باد به پره ها برخورد می کند و آنها را می چرخاند. 

چرخش پره ها باعث چرخش محور اصلی می شود

 و این محور به یک ژنراتور برق متصل می باشد. 

چرخش این ژنراتور، برق متناوب تولید مینماید. 

انواع کاربرد توربینهای بادی

 کاربردهای غیرنیروگاهی شامل:

پمپهای بادی آبکش جهت :

 تأمین آب آشامیدنی حیوانات در مناطق دور افتاده

 آبیاری در مقیاس کم

آبکشی از عمق کم جهت پرورش آبزیان

تأمین آب مصرفی خانگی

کاربرد توربینهای بادی کوچک بعنوان تولید کننده برق

 تأمین برق جزیره های مصرف

 شارژ باتری 

 کاربردهای نیروگاهی

نیروگاههای بادی منفرد جهت تأمین انرژی الکتریکی

 واحدهای مسکونی، تجاری، صنعتی و یا کشاورزی

مزارع برق بادی جهت تأمین بخشی از تقاضای انرژی برق شبکه

مزایای استفاده از انرژی باد 

عدم نیاز توربینهای بادی به سوخت که 

در نتیجه از میزان مصرف سوختهای فسیلی می کاهد.

رایگان بودن انرژی باد

توانایی تأمین بخشی از تقاضای انرژی برق

کمتر بودن نسبی قیمت انرژی حاصل از باد در بلندمدت

تنوع بخشیدن به منابع انرژی و ایجاد سیستم پایدار انرژی

 قدرت مانور زیاد جهت بهره برداری در هر ظرفیت و اندازه 

(از چند وات تا چندین مگاوات)

عدم نیاز به آب

عدم نیاز به زمین زیاد برای نصب

ایجاد اشتغال

نداشتن آلودگی زیست محیطی


مروری بر سوخت های فسیلی

انرژی سوخت فسیلی منبع انرژی تجدیدناپذیر است. 

تاکنون انرژی سوخت فسیلی

منبع اصلی تولید الکتریسیته در جهان بوده، 

سوخت های فسیلی به طور کلی سه دسته اند:

 زغال سنگ، نفت و گاز طبیعی

هر سه دسته چندین صد هزار سال قبل، 

حتی پیش از ظهور دایناسورها، 

شروع به شکل گیری کرده اند به همین خاطر است که

 به آنها سوختهای فسیلی میگویند. 

دوره ای که این سوخت ها شروع به شکل گیری کردند

را دوره ی کربنی فروس(Carboniferous

یعنی ذغال خیز میگویند که بخشی از دوران پالئوزوییک بوده است.

کربنی فروس

 نام خود را از کربن که مهمترین عنصر تشکیل دهنده ی

ذغال سنگ و دیگر سوخت های فسیلی است. 

دوره ی کربنی فروس

از حدود 360 تا 286 میلیون سال پیش بوده است.

 در آن زمان زمین پوشیده از باتلاقهایی بوده که با درختان عظیم، سرخسها 

و دیگر گیاهان برگ دار پوشیده بوده است. 

آبها و دریاها با جلبک گیاهی که در

 آبهای راکد شکل میگیرد پوشیده بوده است.

همان طور که درختها و گیاهان می مردند،

 در اعماق اقیانوسها غرق و به تدریج دفن میشدند 

و لایه ای اسفنجی به نام پیت تشکیل می شد.

 بعد از گذشت صد ها سال، پیت با شن و خاک رس 

و مواد معدنی دیگر پوشیده میشود این مواد معدنی 

به مرور زمان به نوعی صخره ی رسوبی تبدیل میشوند.

همین طور که لایه های بیشتری روی هم انباشته میشوند،

 وزنشان هم بیشتر میشود و پیت را تحت فشار قرار میدهند. 

لایه ی پیت آن قدر له و فشرده می شود تا آب آن تخلیه شود

 و بعد از میلیونها سال تبدیل به ذغال سنگ، نفت و گاز طبیعی گردد.

 بنابر این سوختهای فسیلی بقایای گیاهان و حیوانات ما قبل تاریخ است 

که اکنون به زنجیره‌های هیدروکربنی کاهش یافته است. 

این هیدروکربن‌ها به شکل جامد یا مایع است.

 در ضمن سوخت‌های فسیلی دارای سرعت احتراق بسیار بالایی است

 و انرژی بسیار زیادی آزاد میکند.
 
بیشتر نیاز ما به انرژی و سوخت از طریق سوخت‌های فسیلی تأمین میشود. 

جالب این است که نیاز دنیا به سوختهای فسیلی هر بیست سال دو برابر میشود

 ولی هنوز هم منابع سوخت‌های فسیلی برای برآورده کردن این نیاز کافی است.

  سوخت‌های فسیلی نسبت به منابع انرژی دیگر دارای چندین مزیت است.

به همین خاطر است که آن‌ها هنوز هم به عنوان 

منبع اصلی تأمین کننده‌ی انرژی به شمار می‌رود.

مهمترین  مزایای سوخت‌های فسیلی عبارت است از:

1- سوختهای فسیلی دارای انرژی گرمایی بالایی است.

یعنی از سوزاندن ۱ گرم سوخت فسیلی مقدار زیادی انرژی آزاد میشود.

 مقدار انرژی تولید شده توسط سوخت‌های فسیلی بیشتر از 

انرژی تولید شده توسط همان مقدار از منابع انرژی دیگر است.

2-بهره‌برداری از مخازن سوختهای فسیلی

به کمک تجهیزات پیشرفته بسیار آسان است.

3-ذغال سنگ سوخت فسیلی است که به وفور یافت میشود. 

از ذغال سنگ در بسیاری از نیروگاه‌ها استفاده میشود

 زیرا هزینه‌ی تولید را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.

4-حمل و نقل سوختهای فسیلی که 

به شکل مایع یا گاز است بسیار آسان است. 

آنها را به سادگی از طریق لوله انتقال میدهند.

5- ساخت و ساز نیروگاه‌هایی که با 

سوخت فسیلی کار میکنند نیز آسان است.

6-نفت برجسته‌ترین شکل سوخت‌های فسیلی است که در

 انواع وسایل نقلیه مورد استفاده قرار میگیرد.

7-استخراج و فرآوری سوخت‌های فسیلی آسان‌تر بوده 

و از اینرو، ارزان‌تر از منابع انرژی دیگر است.

اما مهمترین معایب سوختهای فسیلی عبارتند از:

اگر چه نفت ، گاز طبیعی و ذغال سنگ به فور در طبیعت یافت میشود 

ولی مصرف بیش از حد باعث تخلیه‌ی قابل توجه مخارن آنها شده است. 

در کنار این، جایگزینی منابع غیر ممکن است 

زیرا، میلیونها سال طول میکشد تا زنجیره‌های هیدروکربنی تشکیل شود.

هیدروکربنهای حاضر در سوختهای فسیلی 

گازهای گلخانه‌ای مانند متان و دی اکسید کربن آزاد میکند 

که باعث سوراخ شدن لایه‌ی اوزون میشود.

 در کنار این، گازهای مضر دیگر مانند کربن مونوکسید 

و دی اکسید گوگرد باعث ایجاد باران‌های اسیدی می‌شود.

استخراج سوختهای فسیلی تعادل زیست محیطی را در 

برخی نواحی در معرض خطر قرار داده است.

 به علاوه، معدن کاری ذغال سنگ

جان کارگران معدن بسیاری را گرفته است.

کاهش مخازن باعث افزایش هزینه‌های استخراج سوختهای فسیلی شده است.

 این قیمت سوخت را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

نشت برخی سوخت‌های فسیلی مانند 

گاز طبیعی و نفت خام می‌تواند خطرات جدی را به دنبال داشته باشد.

 از اینرو، حمل و نقل این سوختها خطرناک است.

سوخت‌های فسیلی باعث گرمایش جهانی میشود، 

مسئله‌ای که سرتاسر جهان با آن مواجه است.