کشش سطحی
ویژگیای در مایعها است که باعث میشود
لایه بیرونی آنها به صورت ورقهای کشسان عمل کند.
این همان ویژگیای است که
موجب ربایش دو سطح مایع به یکدیگر میشود؛
مانند دو قطرهٔ آب که همدیگر را میربایند و قطرهٔ بزرگتری میسازند.
اگر به قطره آبی که از شیر آب میچکد توجه کنیم،
میبینیم که قطره پس از جدا شدن از شیر آب در تمام طول
مسیر به صورت قطره باقی میماند.
مولکولهای این قطره در حین سقوط از یکدیگر دور نمیشوند
و متصل بهم باقی مانده یا اینکه حشره که روی سطح آب مینشیند،
بدون آنکه لایه سطحی آب را پاره کند.
با اینکه سطح آن کشیده میشود ولی همانند
یک پوسته کشسان نیرویی رو به بالا بر حشره وارد میکند
که مانع پاره شدن سطح آب میشود،
در تمامی این موارد باید نیرویی ربایش مطرح باشد
که همان نیروی چسبندگی است.
نیروی ربایشی باعث نمیشود که مولکولها در هم فرو روند،
زیرا وقتی که مولکولها بهم بسیار نزدیک میشوند
یک نیروی رانشی قوی بین آنها ایجاد میشود
که از نزدیک شدن بیشتر آنها جلوگیری میکند.
نیروی رانشی بین مولکولها عاملی هست که
مایعات را تقریبا تراکم ناپذیرمیکند.
نیروی بین مولکولی رانشی است
و در فاصلههای بیشتر این نیروها ربایشی است.
نیروهای بین مولکولی دارای برد کوتاه هستند،
یعنی وقتی فاصله مولکولها چند برابر فاصله بین مولکولی میشود.
نیرو های بین مولکولی بسیار کوچک و عملا صفر میشوند.
بنابراین نیروی چسبندگی بین مولکولها که سبب میشود
سطح مایع بصورت پیوسته کشیده شود،
رفتار کند کشش سطحی نامیده میشود.
آزمایش کنید و ببینید : یک سوزن را روی قطعه کوچکی از کاغذ کاهی بگذارید
و کاغذ را به آرامی روی سطح آب قرار دهید.
بعد از مدتی کاغذ خیس شده و در آب فرو میرود،
در حالیکه سوزن روی سطح آب شناور میماند.
اگر به سطح آب در اطراف سوزن شناور به دقت نگاه کنید
میبینید که سطح همانند یک پوسته کشیده
در محل تماس سوزن فرو رفته است.
علت آن این است که سطح آزاد مایع همانند
یک پوسته کشسان عمل کرده و وجود
نیروهای بین مولکولی در سطح مایع است.