در جسم جامدی مانند آهن یا یخ مولکولها به هم نزدیک،
جنبش مولکولها کم و جادبه بین آنها زیاد است.
اگر جسم جامد گرم شود جنبش و فاصله مولکولها افزایش
و ربایش آنها کم میشود.
اگر جسم جامد به اندازه کافی گرم شود
ربایش مولکول ها به اندازه ای کم م شود که میتوانند آزادانه
حرکت کنند در این صورت جامد به مایع تبدیل میشود
این تغییر حالت ذوب نامیده میشود.
شما در منزلتان بارها شاهد ذوب شدن یخ جامد به آب مایع بودید.
بنا براین میتوان گفت :
ذوب یعنی تبدیل جامد به مایع بر اثر گرما
پس یخ در دمای صفر درجه به مایع تبدیل میشود
پس نقطه ذوب آن صفر درجه سانتی گراد است .
چون برای انجام این تغییر حالت گرما جذب میشود
به آن گرماگیر گفته میشود.
موادی که نقطه ی ذوب پایینی دارند
نیروی بین ذرات آن ها ضعیف است
و به سادگی به مایع تبدیل میشوند
ولی موادی مثل نقره که نقطه ذوب بالایی دارند
نیروی جاذبه بین ذرات آن ها بسیار زیاد است
و برای شکستن این نیروی جاذبه به گرمای زیادی احتیاج است.
مثلا جیوه در دمای معمولی مایع است
چون نیروی جاذبه بین ذرات آن بسیار کم است
و در دمای c 39- به جامد تبدیل میشود
ولی تنگستن که از آن در ساختمان لامپ ها استفاده میشود،
نقطه ی ذوبی برابر c 3380 دارد و به سادگی ذوب نمیشود.
انجماد:
اگر مایعی به اندازه کافی سرد شود
جنبش و فاصله مولکولها کم و ربایش مولکولها افزایش می یابد
تا جایی که مولکول ها دیگر نمیتوانند آزادانه حرکت کنند
در این صورت مایع به جامد تبدیل میشود
به این تغییر حالت انجماد می گویند.
بنابراین میتوان گفت:
انجماد یعنی تبدیل مایع به جامد
چون این تغییر حالت با از دست دادن گرما همراه است
آن را گرماده می گویند.
در ضمن در موادی که نقطه ذوب معین دارند همواره
نقطه انجماد همان ماده مساوی با نقطه ذوب همان ماده است.
در مورد آب نقطه ی ذوب و انجماد دمای صفر درجه است.
نقطه ی ذوب و انجماد هر مایع مقدار معینی است
اما بعضی مواد هنگام تبدیل از
حالت جامد به مایع کم کم نرم میشوند
مانند قیر ،شیشه و کره که وقتی گرم میشوند
ابتدا نرم میشوند و از حالت جامد خارج می گردند.
سپس در اثر گرم شدن بیش تر کم کم بطور کامل
به حالت مایع در می آیند.
این گونه مواد نقطه ی ذوب معینی ندارند
و اصطلاحا گفته میشود که این مواد ذوب خمیری دارند.
مثلا شیشه از دمای حدود 300 درجه سلسیوس به تدریج از
حالت جامد خارج و نرم میشود، اگر آنرا باز هم گرم کنیم
سرانجام به طور کامل مایع و روان میشود.
